Ολοκλήρωση του έργου “Σύστημα Διαχείρισης Συμβάντων Πολιτικής Προστασίας Δήμου Ηρακλείου”.
Ακολουθεί η τεχνική έκθεση:
ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Μαυρέλλης Γαβριήλ1*, Συμεωνίδης Παναγιώτης1, Μαυροκεφάλου Γεωργία1, Τριάντος Κωνσταντίνος1, Μπιλλήρης Γρηγόριος2, Κουτεντάκης Εμμανουήλ3
(1 Geospatial Enabling Technologies, Αθήνα, 2 JGC, Αθήνα, 3 Δήμος Ηρακλείου, Ηράκλειο Κρήτης)
Με τον όρο πολιτική προστασία νοείται ένα σύνολο διαδικασιών και δράσεων με σκοπό την προστασία των ατόμων και του περιβάλλοντός τους από τις καταστροφές. Η πολιτική προστασία αποτελεί θεσμό με ιδιαίτερη σημασία στις μέρες μας, καθώς οι σύγχρονες κοινωνίες εκτίθενται ολοένα και περισσότερο σε κάθε είδους κινδύνους –φυσικούς και τεχνολογικούς – λόγω της κλιματικής αλλαγής, αλλά και της αστικής και βιομηχανικής ανάπτυξης. Οι δράσεις της καλύπτουν όλες τις φάσεις του κύκλου διαχείρισης μιας καταστροφής. Στόχο έχουν την πρόληψη των καταστροφών και τον μετριασμό των συνεπειών από την εκδήλωση επικίνδυνων φαινομένων ή συμβάντων, μέσα από διαδικασίες ετοιμότητας, αντιμετώπισης και αποκατάστασης-ανασυγκρότησης.
Κατά την εκδήλωση εκτάκτων καταστάσεων που συνοδεύουν συμβάντα όπως πυρκαγιές, πλημμύρες κλπ., παρά την ύπαρξη και εφαρμογή των σχεδίων έκτακτης ανάγκης, συχνά παρατηρούνται φαινόμενα έλλειψης συντονισμού λόγω αδυναμίας ύπαρξης κοινής επικαιροποιημένης επιχειρησιακής εικόνας μεταξύ όλων των εμπλεκομένων φορέων. Αποτέλεσμα είναι η δυσκολία και η καθυστέρηση στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των φαινομένων, γεγονός που μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην περιοχή και στο κοινωνικό σύνολο.
Η εξέλιξη στις Τεχνολογίες Πληροφόρησης και Επικοινωνιών, ιδίως στα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (GIS), άλλαξε δραστικά την ικανότητα ανάλυσης των κινδύνων και της τρωτότητας, καθώς και τον ίδιο το σχεδιασμό έναντι καταστροφής. Ένα σύνολο εργαλείων είναι πλέον διαθέσιμα για διαχείριση πληροφοριών, για ανάλυση και παρουσίαση σεναρίων και προγραμμάτων στα κέντρα λήψης των αποφάσεων, για προβλέψεις και προειδοποιήσεις, καθώς και για επικοινωνία και κινητοποίηση.
Η αποστολή της πλατφόρμας που αναπτύχθηκε είναι να βοηθήσει σε καταστάσεις κρίσεων λόγω καταστροφών μέσω της αποτελεσματικής χρήσης των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών. Η πλατφόρμα βασίζεται σε τεχνολογία Ελευθέρου Λογισμικού – Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα στον πυρήνα της και στοχεύει στη δημιουργία ολοκληρωμένης λύσης για την υποστήριξη των εμπλεκομένων φορέων πολιτικής προστασίας του Δήμου Ηρακλείου.
Η πλατφόρμα παρέχει όλους τους απαραίτητους μηχανισμούς για την αποτελεσματική διάχυση της πληροφορίας, καθώς και για την επικοινωνία των εμπλεκόμενων φορέων στο πλαίσιο της δημιουργίας μιας κοινής επιχειρησιακής εικόνας και της συνεργατικής διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού, των υποδομών και του εξοπλισμού. Το σύστημα είναι διαδραστικό με την έννοια ότι η πληροφορία επικαιροποιείται εύκολα
και αρκετά ευέλικτα, ώστε να επιτρέπει την ανάπτυξη σεναρίων. Επιπλέον, παρέχει τη δυνατότητα οπτικοποίησης της εκάστοτε πληροφορίας αναφορικά με την κατάσταση και τις συνθήκες, όσο εξελίσσεται η κατάσταση, σε πραγματικό χρόνο, με στόχο το συντονισμό, την άμεση ενημέρωση και την προστασία του κοινωνικού συνόλου.
Τα βασικά συστατικά μέρη της πλατφόρμας είναι τα εξής:
• Πλατφόρμα Διαχείρισης Κρίσεων
• Υποδομή Γεωχωρικών Πληροφοριών
• Υπηρεσία Πρόσβασης σε Δορυφορικά Δεδομένα
• Πύλη Ανοικτών Δεδομένων
• Σύστημα μη Επανδρωμένων Πτητικών Μέσων
• Λογισμικό Συλλογής Δεδομένων Πεδίου
Η πλατφόρμα διαχείρισης κρίσεων αναπτύχθηκε ακολουθώντας μια ανοικτή/αρθρωτή αρχιτεκτονική και έχει προκύψει ως αποτέλεσμα των εμπειριών από πλήθος αντίστοιχων καταστάσεων σε παγκόσμιο επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα, η πλατφόρμα διαχείρισης κρίσεων που αναπτύχθηκε, βασίστηκε στο ΕΛ/ΛΑΚ Sahana EDEN, το οποίο παραμετροποιήθηκε κατάλληλα για τις ανάγκες του έργου. Το λογισμικό Sahana Eden περιλαμβάνει μια σειρά από αρθρώματα (modules), τα οποία παρέχουν την απαιτούμενη λειτουργικότητα. Ορισμένα από τα πλέον σημαντικά στοιχεία είναι η δυνατότητα οργάνωσης της επιχειρησιακής λειτουργίας, η καταγραφή, η κωδικοποίηση και διαχείριση υλικού και ανθρώπινου δυναμικού, η βιβλιοθήκη εγγράφων/οδηγιών, η αποτύπωση χώρων προστασίας /καταφυγής, η χαρτογράφηση των πόρων, των υποδομών και των προβλημάτων.
Η Υποδομή Γεωχωρικών Πληροφοριών συγκεντρώνει σε ένα ενιαίο περιβάλλον τα γεωχωρικά στοιχεία που σχετίζονται με την Πολιτική Προστασία. Η Υποδομή περιέχει στοιχεία υποδομών, υπηρεσιών υγείας, διακινδύνευσης, υποβάθρου, καθώς και δορυφορικά δεδομένα πολύ συχνού ρυθμού ανανέωσης του προγράμματος Copernicus. Τα δεδομένα παρέχονται μέσω ειδικής υπηρεσίας πρόσβασης, μέσω της οποίας καθίστανται αυτόματα διαθέσιμα μερικές μόνο ώρες μετά τη διάθεσή τους στα αποθετήρια του προγράμματος. Ταυτόχρονα, είναι δυναμικά συνδεδεμένη με αντίστοιχα συστήματα της Περιφέρειας Κρήτης και της Δ/νσης Πολεοδομίας του Δήμου, διασφαλίζοντας την εγκυρότητα και την επικαιροποίηση των στοιχείων. Τέλος, η Υποδομή παρέχει εργαλεία για την μεταφόρτωση και οπτικοποίηση των δεδομένων που συλλέγονται στο πεδίο είτε μέσω της εφαρμογής, είτε μέσω των ΣμηΕΑ.
Η Πύλη Ανοικτών Δεδομένων αποτελεί αποθετήριο τεκμηρίων, τα οποία είναι προσβάσιμα και από το κοινό. Σε αυτό παρατίθενται στοιχεία, όπως έγγραφα, οδηγίες, σύνολα δεδομένων, χωρίς διαβαθμισμένο χαρακτήρα τα οποία χρησιμοποιούνται για την προληπτική και όχι μόνο ενημέρωση του κοινού.
Τα ΣμηΕΑ, συνοδευόμενα από τα παρελκόμενα και το απαραίτητο λογισμικό έχουν χρήση στο πεδίο κατά την εξέλιξη του φαινομένου ή αμέσως μετά, προκειμένου να παρέχουν επιχειρησιακή εικόνα σε πραγματικό χρόνο ή να συνεισφέρουν στη διαδικασία αποτίμησης των πιθανών ζημιών.
Η εφαρμογή για έξυπνες φορητές συσκευές αποτελεί εργαλείο χαρτογράφησης πεδίου με δυνατότητα καταγραφής σε κατάσταση εκτός σύνδεσης, δηλαδή και σε περιοχές χωρίς σύνδεση διαδικτύου. Στην εφαρμογή πεδίου παρουσιάζονται δεδομένα από την Υποδομή Γεωχωρικών Πληροφοριών και παρέχεται η δυνατότητα οργανωμένης καταγραφής συμβάντων, συνοδευόμενης από φωτογραφική τεκμηρίωση. Για τη χρήση της εφαρμογής διατίθενται tablets, τα οποία αποτελούν εξοπλισμό που επίσης προμηθεύθηκε στο έργο.
Το έργο συγχρηματοδοτήθηκε από Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) στο πλαίσιο του ΕΠ «Κρήτη 2014-2020» (Άξονας προτεραιότητας: Βιώσιμη Ανάπτυξη με αναβάθμιση του περιβάλλοντος και αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην Κρήτη) (Αριθμός ΣΑΕΠ 0021 με Κ.Α. 2019ΕΠ00210040)», με κωδικό ΟΠΣ 5041971.
Λέξεις κλειδιά: Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (GIS), Ελεύθερο Λογισμικό – Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα, Πλατφόρμα Διαχείρισης Κρίσεων, Δορυφορικά Δεδομένα